بررسی نسخۀ مصورنامه خسروان و تأثیر آن در هنر دورۀ قاجار

Authors

ماه منیر شیرازی

ابوالقاسم دادور

فاطمه کاتب

مریم حسینی

abstract

نامۀ خسروان، اثر جلال الدین میرزا ، فرزند فتحعلی شاه قاجار است که در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار تألیف شده است. نسخۀ خطی و مصور نامۀ خسروان با توجه به نحوۀ تفکر این دوره، دارای ویژگی هایی همچون نحوۀ نگارش به فارسی با حذف لغات و واژگان عربی و تصویرسازی از پادشاهان ایران باستان با توجه به داستان های شاهنامه است. این نسخه در چند دهه پس از تألیف از نمونه هایی است که سیاست های باستانگرایی در دورۀ قاجار را نشان می دهد. از این جهت، این مقاله ضمن بررسی نسخه و تصاویر آن، به بازتاب تصاویر آن، در هنرهای تصویری دورۀ قاجار پرداخته است. سؤالاتی که این مقاله در صدد پاسخ به آنهاست به این شرح است: ویژگی های نسخۀ خطی و مصور نامۀ خسروان چیست؟ تصاویر نسخۀ مذکور در کدام یک از هنرهای تصویری دوره قاجار بازتاب یافته است؟ روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی_تحلیلی همراه با تفسیر داده ها (تصاویر) و تطبیق آنهاست. شیوۀ گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی، همچنین ابزار گردآوری داده ها شامل منابع اسنادی، تهیۀ برگۀ شناسه (فیش) و تصاویر گزینش شده است. نتایج نشان می دهد که نمونه های تصویری ساخته شده در نسخۀ مذکور به عنوان الگو به وفور در آثار هنری این دوره همچون تزیینات وابسته به معماری، نقاشی و حجّاری تأثیرگذار بوده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

شهنشاهنامۀ فتحعلی خان صبا نسخۀ 5998 کتابخانۀ ملک شاهکاری از هنر دورۀ قاجار

در این نوشته با ورود به بحث کتاب‏‌آرایی هنری دورۀ قاجار و عوامل مؤثر بر آن، چون زمینه‏‌های تاریخی و حمایت‌های درباری، به زندگی و جایگاه ادبی ‏ـ‏ هنری فتحعلی‏‌خان صبا سرایندۀ شهنشاهنامه پرداخته می‏‌شود. سپس با نگاهی به شهنشاهنامۀ پیش از وی، در باب جایگاه ادبی شهنشاهنامه به عنوان محملی برای بروز هنر نقاشی این دوره، نسخه‌های مختلف شناسایی می‏‌شوند و در پی آن، نسخه‏‌شناسی...

full text

بررسی نسخۀ خطی تاریخ سلاطین عجم (روزمه خسروان پارسی)

  تاریخ سلاطین عجم یکی از آثار وقار شیرازی، پسر وصال شیرازی، در دوره­ی بازگشت ادبی و سده­ی سیزدهم هجری است. این اثر به دلیل هماهنگی و هم­گامی با موج ادبی زمانه­ی نویسنده از جایگاه ویژه­ای برخورداراست. این اثر تاریخ ایران باستان را همانند الگوهای مورد استفاده­ی خود در چهار دورۀ پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان مورد بررسی­قرارداده و در آن تلاش­کرده تا سبک خراسانی و زبان فارسی سره را در نوش...

full text

مطالعۀ تحلیلی هنر سیاه‌قلم در فلزکاری دورۀ سلجوقی و کاربست آن در گسترش هنر دورۀ معاصر

سیاه‌قلم یا اسود سرب، آلیاژی از ترکیب نقره، مس و سرب آمیخته با گوگرد است که بر سطح فلزات نقره و طلا کاربرد داشته که با کنده‌کاری یا حکاکی سطح فلز پایه، و با اعمال حرارتْ آلیاژ بر سطح آن تثبیت شده و به صورت طراحی سیاه‌رنگی بر سطح براق فلز پایه نمایان می‌شود. اوج این هنر در دورۀ سلجوقیان بوده است. با توجه به کاربست شیوۀ سیاه‌قلم در میان مسلمانان، ارامنه و صابئین؛ وجود پیشینۀ غنی این هنر می‌تواند د...

full text

تطبیق مصادیق اجتماعی زنان در دورۀ قاجار با جایگاه زن در نگارگری نسخۀ خطی هزارویک‌شب

منابع تصویری به‏جای‏مانده از آثار هنری دوران قاجار می‏تواند به‌منزلۀ یکی از مدارک معتبر جهت شناسایی هویت و نقش اجتماعی زنان در این دوره بررسی شود. از این منظر، نقاشی‏ها‏ی نسخة خطی هزارویک‌شب صنیع‏الملک، که از آثار ممتاز‏‏ نگارگری ایران در دوران قاجار است، این قابلیت را دارد که به‌منزلۀ مرجعی جهت شناخت بهتر زنان دورة قاجار بررسی شود. این نسخة مصور ویژگی‏ها‏ی منحصر‏به‏فردی دارد که آن را از دیگر ن...

full text

اقدامات سیاسی و فرهنگی علیقلی خان مخبرالدوله و تأثیر آن در روند نوگرایی دورۀ قاجار

علیقلی خان مخبرالدوله از رجال دانش‌دوست، ترقی‌خواه و مطرح تاریخ معاصر ایران است. برخی از اقدامات وی حاکی از نوگرایی و اهتمام و توجه ایشان به امر توسعه و پیشرفت در ایران عصر قاجار است. این جستار با روشی تحلیلی- توصیفی و همچنین با تکیه بر منابع و اسناد کتابخانه‌ای و آرشیوی، به اقدامات سیاسی و فرهنگی مخبرالدوله و سهم آن در فرایند نوگرایی این دوره می‌پردازد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که علیق...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه نگره

Publisher: دانشگاه شاهد

ISSN 1735-4560

volume 10

issue 33 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023