بررسی نسخۀ مصورنامه خسروان و تأثیر آن در هنر دورۀ قاجار

نامۀ خسروان، اثر جلال الدین میرزا ، فرزند فتحعلی شاه قاجار است که در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار تألیف شده است. نسخۀ خطی و مصور نامۀ خسروان با توجه به نحوۀ تفکر این دوره، دارای ویژگی هایی همچون نحوۀ نگارش به فارسی با حذف لغات و واژگان عربی و تصویرسازی از پادشاهان ایران باستان با توجه به داستان های شاهنامه است. این نسخه در چند دهه پس از تألیف از نمونه هایی است که سیاست های باستانگرایی در دورۀ قاجار را نشان می دهد. از این جهت، این مقاله ضمن بررسی نسخه و تصاویر آن، به بازتاب تصاویر آن، در هنرهای تصویری دورۀ قاجار پرداخته است. سؤالاتی که این مقاله در صدد پاسخ به آنهاست به این شرح است: ویژگی های نسخۀ خطی و مصور نامۀ خسروان چیست؟ تصاویر نسخۀ مذکور در کدام یک از هنرهای تصویری دوره قاجار بازتاب یافته است؟ روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی_تحلیلی همراه با تفسیر داده ها (تصاویر) و تطبیق آنهاست. شیوۀ گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی، همچنین ابزار گردآوری داده ها شامل منابع اسنادی، تهیۀ برگۀ شناسه (فیش) و تصاویر گزینش شده است. نتایج نشان می دهد که نمونه های تصویری ساخته شده در نسخۀ مذکور به عنوان الگو به وفور در آثار هنری این دوره همچون تزیینات وابسته به معماری، نقاشی و حجّاری تأثیرگذار بوده است.